Làm thế nào sau 1 ngày cả triệu người biết đến chúng ta? Bài viết này sẽ đề cập đến 1 công thức mà tất cả các nội dung hot trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Youtube,… đã ảnh hưởng tới từng người. Đây là thành quả đến từ nhiều năm nghiên cứu, tổng hợp, đúc rút từ hàng trăm nghìn nội dung được tương tác nhiều trên mạng tôi đã từng được xem. Công thức này lần đầu tiên được chia sẻ công khai trong bài viết này.
2 giai đoạn của 1 content
Sau khi 1 content được đăng tải và mọi người có thể tiếp cận tới nó, thì có thể chia ra 2 giai đoạn chính: thu hút sự chú ý và giữ chân sự quan tâm.
Giai đoạn 1: Thu hút sự chú ý
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, não bộ con người không được thiết kế để có thể đa nhiệm – tức làm nhiều việc cùng 1 lúc. Trong 1 thời điểm, con người chỉ có thể chú ý và tập trung được vào 1 thứ. Giai đoạn 1 chính là chúng ta trở nên nổi bật trong hằng hà sa số những nội dung khác. Chỉ sau 1-3 giây chúng ta đã khiến người dùng phải tập trung vào câu chuyện để sau đó dành thời gian tiếp tục theo dõi.

“Giật tít” chính là một trong những giải pháp để thu hút sự chú ý khi làm báo mạng nói riêng và làm nội dung chữ nói chung. Về sau khi mạng xã hội phát triển, những nội dung hình ảnh và clip phát triển hơn thì hình ảnh hay 1-3 giây đầu video được chăm chút không kém gì phần còn lại của nội dung.
Giai đoạn 2: Giữ chân sự quan tâm
Sau khi gây được sự chú ý, việc tiếp theo người làm nội dung phải làm chính là giữ chân được sự quan tâm của người xem. Nếu bài viết không hấp dẫn, họ sẽ bỏ ngang. Nếu clip không có gì đặc biệt, họ sẽ chỉ xem qua loa rồi tắt. Nhất là trong thời buổi quá tải nội dung như hiện tại, người dùng rất vội vã “chuyển kênh” để tìm thứ gì đó vui vẻ giá trị hơn. Khiến cho người xem ở lại đến giây cuối cùng, đọc đến chữ cuối cùng là 1 giai đoạn quan trọng không phải ai cũng làm được.
Trong bài viết này, công thức truyền thông thu hút sự chú ý được đề cập tới sẽ tập trung vào giai đoạn 1. Giai đoạn 2 sẽ có giải pháp trong 1 bài viết khác.
Đặc điểm chung của content thu hút gây được sự chú ý
Đây cũng chính là công thức mà dựa trên nền tảng đó, bạn có thể phát triển và ứng dụng vào thực tế. Bởi trong quá trình 10 năm làm truyền thông, với những thành công cũng như thất bại, cùng quá trình học hỏi không ngừng, tôi đã có cho mình những kinh nghiệm xương máu, để từ đó tìm ra những điểm chung của những content thu hút. Đó là công thức START.
STAR-T: Công thức thu hút sự chú ý
Công thức này bao gồm 5 chữ T ở trên 5 đỉnh của 1 ngôi sao 5 cánh. Tình cờ khi viết ra, STAR-T cũng có nghĩa là START (bắt đầu). 5 chữ T đó đại diện cho 5 cảm giác có bên trong mỗi người bao gồm: THÈM MUỐN, TÒ MÒ, THÂN QUEN, THOẢI MÁI, TRÁI NGANG.

Thèm muốn
Con người luôn có những cầu xếp theo mức độ ưu tiên, từ cơ bản đến trung, cao cấp. Cảm giác mong muốn thoả mãn được những nhu cầu này chính là sự thèm muốn. Ví dụ như khi chúng ta thèm ăn, các hormone trong cơ thể kích thích chúng ta quan tâm hơn những dấu hiệu ở xung quanh để có thể thỏa mãn được sự thèm ăn của bản thân. Tương tự với nhu cầu về tình dục, về sự nghỉ ngơi, về tiền bạc, về sự thành công, về tình yêu,… Mỗi người sẽ có những nhu cầu riêng trong cuộc sống.

Một cách khái quát, tháp nhu cầu Maslow đã đưa ra 1 mô hình tương đối rõ ràng về nhu cầu của con người từ nhu cầu từ thấp nhất đến cao nhất. Trong trường hợp bạn chưa biết, tôi xin trình bày khái quát về mô hình này ở dưới đây

Tầng thứ nhất: Các nhu cầu căn bản nhất thuộc về “thể lý” (physiological) – thức ăn, nước uống, nơi trú ngụ, tình dục, bài tiết, thở, nghỉ ngơi.
- Tầng thứ hai: Nhu cầu an toàn (safety) – cần có cảm giác yên tâm về an toàn thân thể, việc làm, gia đình, sức khỏe, tài sản được đảm bảo.
- Tầng thứ ba: Nhu cầu được giao lưu tình cảm và được trực thuộc (love/belonging) – muốn được trong một nhóm cộng đồng nào đó, muốn có gia đình yên ấm, bạn bè thân hữu tin cậy.
- Tầng thứ tư: Nhu cầu được quý trọng, kính mến (esteem) – cần có cảm giác được tôn trọng, kính mến, được tin tưởng.
- Tầng thứ năm: Nhu cầu về tự thể hiện bản thân cường độ cao (self – actualization) – muốn sáng tạo, được thể hiện khả năng, thể hiện bản thân, trình diễn mình, có được và được công nhận là thành đạt.
Với mục đích thỏa mãn những nhu cầu được liệt kê ở trên, sự thèm muốn sẽ phát sinh. Khi nội dung kích thích được sự thèm muốn, chúng sẽ được chú ý. Bạn có thể xem lại những bài báo, bài viết facebook, clip tiktok,… sẽ có rất nhiều trong số đó kích thích sự thèm muốn của bạn ngay từ những giây đầu tiên lướt qua. Đó là bí kíp số 1 trong việc thu hút sự chú ý.
Tò mò
Đây là 1 trong những đặc tính của con người, thứ mà đã có thể giúp chúng ta có một xã hội phát triển như ngày nay. Tất cả những phát kiến từ nhỏ nhất đến vĩ đại nhất trong cuộc sống đều xuất phát từ sự tò mò và sau đó là khám phá. Chúng ta khác các loài động vật khác 1 phần ở khả năng tư duy, và 1 phần lớn khác đến từ sự vận dụng tư duy ấy để không ngừng thử nghiệm tạo ra những thứ mới.

Những content kích thích sự tò mò luôn nhận được nhiều sự chú ý. Đó có thể là tò mò khi thấy một sự việc gì đó trái ngang, hay là tò mò khi thấy điều gì đó thân quen và muốn xem điều gì sẽ diễn ra tiếp theo. Sự tò mò cũng có thể đồng thời được kích thích khi đi cùng cảm giác thèm muốn, ví dụ như 1 người đẹp dần dần cởi đồ ra vậy. Khi sự tò mò được kích thích, người xem sẽ có cảm giác muốn tiếp tục khám phá content đó, dự đoán phần thưởng và trải nghiệm thực tế xem phần thưởng có tuyệt vời hay không. Những trải nghiệm mới, những câu chuyện cũ với cách kể chuyện mới, diễn biến tiếp theo của những sự kiện nóng đang được bàn tán gần đây,… đó là những content kích thích sự tò mò và gây rất nhiều sự chú ý.

Thân quen
Nội dung đến từ những người nổi tiếng luôn nhận được nhiều sự chú ý hơn người thường. Nội dung đến từ những fanpage lớn, group lớn, báo chí,… luôn được ưu tiên hiển thị hơn những kênh khác. Bởi vì chúng mang lại sự thân quen. Có thể họ quen với 1 con người, 1 cái logo, 1 cách diễn đạt nội dung thân thuộc,… Sự thân quen mang lại cảm giác thoải mái và an toàn, chúng ta dễ có kỳ vọng vào việc sẽ nhận được những giá trị như trước đây. Ví dụ những cảm xúc vui vẻ, kiến thức mới, những mẹo vặt hay ho trong cuộc sống, thỏa mãn sự thèm muốn và trí tò mò.

Thoải mái
Con người có 5 giác quan. Khi các giác quan này được xoa dịu bởi hình ảnh, âm thanh, mùi hương, cảm nhận và hương vị thì sẽ tạo cho cơ thể cảm giác thoải mái, khoan khoái dễ chịu. Mỗi chúng ta cũng thường để ý tới những gì khiến bản thân dễ chịu.

Một bức ảnh đẹp và kỳ vĩ, một video với âm nhạc cuốn hút ngay từ những giây đầu tiên, cùng với phần hình ảnh được chăm chút khiến mắt cảm thấy thư giãn,… đó là những ví dụ khiến sự thoải mái được kích thích và thu hút sự chú ý từ phía công chúng.
Trái ngang

Trong 1 giáo trình đào tạo phóng viên báo chí cách để tạo ra 1 bản tin có sức hút, có 1 đoạn nội dung đại lý là: “Nếu anh viết 1 bài báo về việc chó cắn người, sẽ chẳng ai quan tâm. Nhưng nếu là nói về việc người cắn chó, đó sẽ trở thành 1 bản tin được săn đón!”
Những người kể chuyện kỳ cựu xưa nay đều hiểu rất rõ quy luật đám đông, khi thường quan tâm tới những gì ngang trái. Không phải tự nhiên các bộ phim không ngừng có những tình tiết trái ngang, éo le, mục đích cuối cùng không gì hơn là thu hút được sự chú ý của công chúng. Kích thích sự tò mò của họ để xem cái kết là gì.

Cách ứng dụng công thức STAR-T để tạo ra content thu hút
Trước tiên, bạn có thể tự soi chiếu lại các tin hot trong ngày trên báo, các bài đăng được nhiều tương tác trên Facebook, những clip đang lên xu hướng trên TikTok, các clip thịnh hành được chia sẻ nhiều trên Youtube, những bức ảnh được nhiều tim trên Instagram,… Bạn có thể nhìn thoáng qua bài đăng và xem qua 3 giây đầu của các clip, sau đó đánh giá xem nó có 1 hoặc nhiều trong các yếu tố trong STAR-T hay không? Từ đó, bạn có thể tự đưa ra đánh giá về sự hiệu quả của công thức này.
Đương nhiên, đây chỉ là điều kiện cần, còn trong thực tế, nhiều khi chúng ta cho rằng clip này sẽ gây tò mò cho người khác. Nhưng mọi người không cảm thấy bị kích thích bởi sự tò mò. Những yếu tố khác cũng tương tự. Vì thế nên kinh nghiệm có giá trị rất lớn ở đây.
1 chiến lược hiệu quả có thể tận dụng là cố gắng kết hợp càng nhiều yếu tố trong STAR-T vào phần mở đầu càng tốt. Cố gắng tạo lý do để họ phải thèm muốn, phải tò mò, phải thấy thân quen, phải thoải mái, phải thấy trái ngang,… Càng nhiều yếu tố kết hợp thì khả năng thành công càng cao.
Đương nhiên, 1 clip có đầy đủ STAR-T vẫn có thể không thành công như mong đợi. Việc chúng ta cần làm là kiên trì cho đến khi thành công. Rồi lại thất bại, rồi lại làm tiếp.
Ở bài viết sau, tôi sẽ trình bày về cách để có thể giữ chân người xem sau khi họ đã chú ý tới chúng ta. Cũng là 1 chủ đề mà chúng ta có thể bàn sâu. Mong rằng nó sẽ có ích với bạn!